در تقویم کشور ما روز‌هایی وجود دارد که تحت عنوان اسامی مشاغل مختلف از جمله معلم، پرستار، پزشک و مهندس نامگذاری شده است. در حقیقت تولد یا درگذشت افراد بنام و مشهور که هر یک در رشته بخصوصی فعالیت داشته‌اند، بهانه‌ای است برای نامگذاری این روزها.
روز پنجم اسفند ماه در تقویم رسمی کشور ایران به عنوان روز بزرگداشت خواجه نصیرالدین طوسی از دانشمندان بزرگ ریاضیات و هندسه روز مهندس نام گذاری شده است.
خواجه نصیرالدین طوسی شاعر، فیلسوف، متکلم، فقیه، دانشمند، ریاضی دان و منجم ایرانی سده هفتم است؛ که در ۵ اسفند سال ۵۹۷ ق. در طوس به دنیا آمد. ابوجعفر محمدبن محمد معروف به خواجه نصیرالدین در سال ۵۹۷ ق. در طوس به دنیا آمد. ابتدا علوم عقلی و نقلی و حکمت مشاء و سپس ریاضیات، فقه، فلسفه، نجوم و ادبیات را آموخت و در علوم روز به استادی تمام رسید. او بیشتر عمر خویش را صرف پیشرفت علمی کشور نموده و با آثار ماندگارش مسیر یادگیری علوم و فنون را برای جویندگان علم و دانش هموار ساخت.
به همین مناسبت این روز را به منزله روز بزرگداشت مهندسان، روز مهندس نیز نامیده‌اند که روز مهندس را به تمام مهندسان عزیز تبریک عرض مینماییم.
خواجه نصیر الدین طوسی که بود؟
ابوجعفر محمدبن محمد معروف به خواجه نصیرالدین در ۵ اسفند سال ۵۹۷ ق. در طوس به دنیا آمد. ابتدا علوم عقلی و نقلی و حکمت مشاء و سپس ریاضیات، فقه، فلسفه، نجوم و ادبیات را آموخت و در علوم روز به استادی تمام رسید.
خواجه نصیرالدین چند سال پس از حمله سپاه چنگیزخان مغول، به قلعه اسماعیلیه پناه برد و در آنجا نیز از تالیف و نگارش باز نایستاد. با غلبه سپاه مغول بر اسماعیلیان، وی به خدمت هولاکوخان فرمانروای وقت مغول پیوست و با استفاده از نفوذ خود، از کشتار مردم و دانشمندان و تخریب آثار فرهنگی و علمی و غارت شهر‌ها و روستا‌ها جلوگیری نمود.
پس از فتح بغداد و سقوط عباسیان، خواجه نصیر ماموریت یافت تا رصدخانه مراغه را ترتیب دهد. او جماعتی از ریاضیدانان بزرگ را گردآورد و کار احداث رصدخانه را در سال ۶۵۷ ق. آغاز کرد. خواجه نصیرالدین، با این کار، عالمان بزرگ زمان را که پراکنده بودند در یک مکان، جمع کرد و همچنین کتابخانهای عظیم در محل رصدخانه مراغه احداث نمود. وی برای تهیه کتابهای مورد نظر، کتبی از بغداد، شام و شمال آفریقا و اطراف و اکناف ایران فراهم نمود و کتابخانهای با بیش از ۴۰۰ هزار جلد کتاب، ایجاد کرد. عمر خواجه از این پس در خدمات علمی گذشت.
ریشه واژه مهندس
ریشه واژهٔ مهندس واژه فارسی است. این واژه در فارسی میانه به گونه‌ای تلفظ می‌شده که پس از وام گرفته شدن این واژه از سوی عربی و صرف آن در یکی از باب‌های آن زبان واژه مهندس به معنی اندازه گر از آن ساخته شده است. اما امروزه مهندس به کسی اطلاق می‌شود که به یکی از علوم مهندسی آشنا باشد و در میان عامه کسی که هندسه بداند را مهندس خطاب نمی‌کنند.
در ابتدا، مهندس به کسی گفته می‌شد که ماشین‌های نظامی را می‌راند. مفهوم مهندس غیر نظامی در قرن شانزدهم در هلند پدید آمد و به سازندگان پل‌ها وجاده‌ها نسبت داده می‌شد، سپس مفهوم مهندس در انگلیس و سایر کشور‌ها هم ظاهر شد
مهندس به چه کسی گفته می‌شود؟
مهندس کسی است که در یکی از رشته‌های مهندسی آموزش دیده باشد و یا به طور حرفه‌ای در آن رشته مشغول به کار باشد. مهندسان از فناوری، ریاضیات، و دانش برای حلّ مسائل کاربردی استفاده می‌کنند.
یک مهندس با در نظر گرفتن قوانین و استفاده بجا از آن‌ها و ترکیب موثر برخی از آن‌ها قادر خواهد بود نیاز‌های اجرای نسل بشر را با کیفیت مناسب و در کمترین زمان و با بالاترین بازده بر طرف سازد؛ و با درک بهتری که از قوانین هستی دارد علاوه بر طراحی تولید و راه اندازی در زمینه نیاز‌های حال و آینده بشر باید از قدرت تحلیل خود در رسیدن به بهترین بازده تلاش کرده و بهره وری را افزایش دهد.