به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی بنیاد مستضعفان، 24 ذی الحجه روز مباهله و روز نزول آیه تطهیر و همچنین 25 ذی الحجه (پنج شنبه 15 شهریور ماه) روز نزول سوره هل اتی در شان خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام است. درباره شانیت این دو روز بزرگ به 5 فصل ذیل توجه کنید:
آیه 61 سوره آل عمران: «هرگاه بعد از دانشی که به تو رسیده، کسانی با تو به محاجّه و ستیز برخیزند، به آنها بگو بیایید فرزندانمان و فرزندانتان و زنانمان و زنانتان، و ما خویشان نزدیک و شما خویشان نزدیک خود را فرا خوانیم؛ سپس مباهله کنیم و لعنت خدا را بر دروغ گویان قرار دهیم».
فصل اول عید مباهله(24 ذی الحجه):
پیامبر اکرم، حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله وسلم برای گزاردن رسالت خویش و ابلاغ پیام الهی، به بسیاری از ممالک و کشورها نامه نوشت یا نماینده فرستاد تا ندای حق پرستی و یکتاپرستی را به گوش جهانیان برساند. هم چنین نامه ای به اسقف نجران، «ابوحارثه»، نوشت و طی آن نامه ساکنان نجران را به آیین اسلام دعوت فرمود. مسیحیان نجران تصمیم گرفتند گروهی را به عنوان هیئت نمایندگان نجران به مدینه بفرستند تا از نزدیک با پیامبر تماس گرفته، دلایل نبوت او را بررسی کنند.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم در مذاکره ای که با هیئت نجرانی در مدینه به انجام رسانید آنان را به پرستش خدای واحد دعوت کرد. امّا آنان بر ادعای خود اصرار داشتند و دلیل الوهیت مسیح را، تولد عیسی علیه السلام بدون واسطه پدر می دانستند. در این هنگام فرشته وحی نازل شد و این سخن خدا را بر قلب پیامبر جاری ساخت: «به درستی که مَثَل عیسی نزد خداوند مانند آدم است که خدا او را از خاک آفرید».پیامبر، در ابتدا سعی کرد با دلایل روشن و قاطع آنان را آگاه کند، اما چون استدلال موجب تنبّه آنان نشد و با لجاجت و ستیز آنان مواجه گشت، به امر الهی(آیه 61 سوره آل عمران) به مباهله پرداخت.
مباهله به معنای لعنت کردن یکدیگر و نفرین کردن است. کیفیت مباهله به این گونه دارند در یک جا جمع شوند و به درگاه خدا تضرّع کنند و از او بخواهند که دروغگو را رسوا سازد و مجازات کند.
نمایندگان مسیحی نجران از پیامبر مهلت خواستند تا در این کار بیندیشند نتیجه مشاوره آنان که از ملاحظه ای روان شناسانه سرچشمه می گرفت این بود که به افراد خود دستور دادند اگر مشاهده کردید پیامبر با سر و صدا و جمعیت و جار و جنجال به مباهله آمد با او مباهله کنید و نترسید؛ زیرا در آن صورت حقیقتی در کار او نیست که متوسل به جاروجنجال شده است و اگر با نفرات بسیار محدودی از نزدیکان و فرزندان خردسالش به میعادگاه آمد، بدانید که او پیامبر خداست و از مباهله با او بپرهیزید که خطرناک است.
طبق توافق قبلی، پیامبر (ص) و نمایندگان نجران برای مباهله به محل قرار رفتند. ناگاه نمایندگان نجران دیدند که پیامبر فرزندش حسین علیه السلام را در آغوش دارد، دست حسن علیه السلام را در دست گرفته و علی و زهرا علیهمالسلام همراه اویند و به آنها سفارش می کند هرگاه من دعا کردم شما آمین بگویید.
هنگامی که هیئت نجرانی پیامبر را در اجرای مباهله مصمّم دیدند، سخت به وحشت افتادند. ابوحارثه که بزرگ ترین و داناترین آنان و اسقف اعظم نجران بود گفت: «من چهره هایی را می بینم که اگر از خدا درخواست کنند که کوه ها را از جای خود بکند، هر آینه خواهد کَند. پس مباهله نکنید که در آن صورت هلاک می شوید و یک نصرانی بر روی زمین نخواهد ماند». ابوحارثه، بزرگ گروه، به خدمت حضرت آمد و گفت: «ای ابوالقاسم، از مباهله با ما درگذر و با ما مصالحه کن بر چیزی که قدرت بر ادای آن داشته باشیم».
مفسران و محدثان شیعه و اهل تسنّن تصریح کرده اند که آیه مباهله در حق اهل بیت پیامبر نازل شده است و پیامبر تنها کسانی را که همراه خود به میعادگاه برد فرزندانش حسن و حسین و دخترش فاطمه و دامادش علی علیهم السلام بودند. بنابراین منظور از «اَبْنائَنا» در آیه منحصرا حسن و حسین علیهماالسلام هستند، همان طور که منظور از «نِساءَنا» فاطمه علیهاالسلام و منظور از «اَنْفُسَنا» تنها علی علیه السلام بوده است. این آیه هم چنین به این نکته لطیف اشاره دارد که علی علیه السلام در منزلت جان و نفس پیامبر است.
امام علی بن موسی الرضا علیه السلام فرمودند: «خداوند پاکان بندگان خود را در آیه مباهله مشخص ساخته است و به دنبال نزول این آیه، پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم ، علی و فاطمه و حسن و حسین علیهم السلام را با خود به مباهله برد. این مزیّتی است که هیچ کس در آن بر اهل بیت پیشی نگرفته و فضیلتی است که هیچ انسانی به آن نرسیده و شرفی است که قبل از آن، هیچ کس از آن برخوردار نبوده است».
فصل دوم نزول آیه تطهیر:
احزاب آیه 33: « إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا »خدا می خواهد پلیدی را از شما دورکند و شما را چنان که باید پاک دارد.
اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) در آیه تطهیر «اِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ اَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً»عبارتند از امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب، امام حسن، امام حسین و حضرت فاطمه زهرا (علیهم‌السّلام)، دلیل ما برای این ادعا ده‌ها روایتی است که به طُرُق صحیح از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و ائمه اطهار (علیهم‌السّلام) نقل شده است.
مسلم در صحیحش که از معتبر ترین کتب اهل سنت است از عایشه روایت می‌کند: امام حسن و امام حسین و حضرت فاطمه و امام علی (علیهم‌السّلام) بر پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) وارد می‌شوند. آنها را بخود راه می‌دهد و آیه تطهیر را درباره آنها تلاوت می‌کند. صحیح مسلم ، ج۴، ص۱۸۸۳.
فصل سوم نزول آیه ولایت(انگشتر):
آیه ۵۵ سوره مائده که در شأن امیرالمومنین نازل شده و او را ستوده است شیعیان از این آیه برای اثبات ولایت آن امام استفاده می‌کنند.
روزی فقیری وارد مسجد پیامبر(ص) شد و تقاضای کمک کرد؛ ولی کسی چیزی به او نداد. او دست خود را به آسمان بلند کرد و گفت: خدایا! شاهد باش که من در مسجد رسول تو تقاضای کمک کردم؛ ولی کسی به من چیزی نداد. در همین حال، علی(ع) که در حال رکوع بود، با انگشت کوچک دست راست خود اشاره کرد. فقیر نزدیک آمد و انگشتر را از دست ایشان بیرون آورد و این آیه نازل شد. عبداللّه بن عبّاس، ابورافع مدنی،عمّار بن یاسر،ابوذر غفاری، انس بن مالک و مقداد بن اسود برخی از اصحابی هستند که این شأن نزول را نقل کرده‌اند.
با وجود اینکه بسیاری از علمای اهل سنت بر نازل شدن این آیه در شان حضرت علی(ع) اعتراف کرده‌اند اما تفاوت در معنا و مفهوم ولایت باعث شده است که بسیاری از علمای شیعه این آیه را دلیلی محکم بر ولایت و امامت حضرت علی(ع) بدانند.
برو ای گدای مسکین در خانه علی زن
که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را
فصل چهارم نزول سوره هل اتی:
بیست‌وپنجم ذی‌الحجه یادآور گذشت و فداکاری اهل بیت (ع) است اهل بیتی که پس از سه روز روزه‌داری از افطار خود گذشتند تا به درخواست بنده‌ای از بندگان خدا دست رد نزنند در این فداکاری، درس‌های بسیار زیادی نهفته است.امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) برای بهبود بیماری حسنین با سفارش پیامبر(ص) سه روز را روزه گرفتند و در هر سه روز افطاری خود را به نیازمندان دادند و پس از بخشش این بزرگواران خداوند در شأن آنها و در روز بیست وپنجم ذی‌الحجه سوره هل اتی را نارل فرمودند که این سوره نام‌های متعددی دارد از مشهورترین آنها «انسان» ، «دهر» و «هل اتی» است این سوره در مدینه نازل شده است و دارای 31 آیه است.
درباره شأن نزول این سوره از امام باقر (ع) روایت شده است که امام حسن و امام حسین (ع) در دوران کودکی بیمار شدند پیامبر (ص) از آنها عیادت کرد و به امام علی (ع) فرمودند: ای ابالحسن اگر برای فرزندانت نذری کنی خداوند به ایشان عافیت می‌بخشد.
امام علی(ع)، فاطمه (س) و فضه(خدمتکارشان) نذر کردند که سه روز روزه بگیرند تا بیماری حسنین شفا یابد. بچه‌ها بهبود یافتند در روز اول هنگام افطار مسکینی به در خانه آمد و تقاضای غذا کرد. ایشان غذای خود را به او دادند. روز دوم هنگام افطار یتیم و در روز سوم اسیری به در خانه آمدند و آنها غذای خود را به آنها دادند و خود با آب افطار نمودند روز بیست و پنجم ماه ذی‌الحجه جبرئیل بر پیامبر اکرم(ص) نازل شد و عرض کرد: ای رسول خدا (ص) آن چه خداوند متعال درباره اهل بیت تو عنایت کرده است، بنگر. فرمود: چه چیزی را بنگرم!جبرئیل امین این سوره را که در شأن فداکاری حضرت (ع) و همسرش فاطمه زهرا (س) و فرزندانش حسن و حسین علیهماالسلام نازل شد، بر آن حضرت قرائت کرد: "هَل اَتی عَلَی الاِنسانِ حینٌ مِنَ الدَّهرِ... اِنَّما نُطعِمُکُم لِوَجهِ اللهِ لانُریدُ مِنکُم جَزائاً وَ لاشَکوراً....."
بنا به روایتی در آن روز برای اهل بیت فداکار پیامبر (ص)غذایی از آسمان فرود آمد و آن را تا هفت روز تناول کردند.بدین گونه، خداوند سبحان از ایثار و خودگذشتگی حضرت علی (ع)و خانواده بی نظیرش تقدیر کرد و قلب پیامبر (ص)را تسلی بخشید.