نگاهی به اصل بیست و یکم قانون اساسی به خوبی نشان می دهد
که نظام اسلامی توجه ویژهای به حقوق مادی و
معنوی زنان دارد. در بند دوم از این اصل دولت مکلف به حمایت از مادران ، بالخصوص
در دوران بارداری و حضانت فرزند،و حمایت از کودکان بی سرپرست شده است .
تصریح قانون بر دوران باردای مادر نشان از اهمیت این دوران
دارد. دورانی که طبیعتا برای شکل گیری فرزند چه به لحاظ جسمی و ظاهری و چه به لحاظ
معنوی بسیار اهمیت دارد. به عبارت دیگر لازمه تحقق شرایط آرام فکری بر مادری که
دوران باردای و بعد از آن شیردهی را سپری می‌کند این است که از نیازهای اولیه خود
بهره مند بوده و با مشکلات عدیده ای چون سوء تغذیه دست و پنجه نرم نکند. اما اگرچه
در قانون اساسی صراحتا «دولت» مکلف به چنین حمایت هایی شده است اما بسیاری از
نهادهای انقلابی و حاکمیتی برای تحقق این اهداف عالی در کنار دولت راسا دست به کار شده‌اند. بنیاد خیریه
علوی وابسته به بنیاد مستضعفان از جمله نهادهای انقلابی است که در طوب سالیان
مختلف در این زمینه کارنامه موفقی را ثبت کرده است. این موفقیت نیز صرفا در چارچوب
حرفهای کلی و آماری نیست بلکه در کنار ارائه آمار دقیق خدمت رسانی در این حوزه، نتیجه
عملی این اقدامات نیز کاملا قابل لمس و مشاهده برای افکار عمومی است. نحوه حمایت
بنیاد علوی از مادران باردار و شیرده به صورت توزیع سبد کالا بوده و از 10 سال
گذشته تاکنون در 320 شهرستان در سراسر کشور توزیع شده است. این خدمت رسانی که در
ابتدا تنها میان 2000 مادر باردار و شیرده صورت می‌گرفت اکنون 80 هزار نفر از
بانوان کشورمان که شیرده و یا باردار هستند و از مشکل سوء تغذیه رنج می‌برند شامل
می‌شود. توضیح دقیق‌تر اینکه این طرح که درپی توافق به عمل آمده میان وزیر بهداشت
و ریاست بنیاد مستضعفان و نظر به اجرای پروژه سلامت صورت گرفته است به بررسی آمار
مادران باردار و شیرده دچار سوء تغذبه پرداخته و در راستای پیروی ازیک برنامه
غذایی مناسب دردوران بارداری و برای حفظ سلامت وپیشگیری ازکاهش ذخایربدن
ازریزمغذیها و همچنین آموزش تغذیه مناسب وحمایت تغذیه ایی ازمادران دارای سوء تغذیه
بوده است.
بر اساس این توافق، متخصصین وزارت بهداشت و دانشگاه های
علوم تغذیه تهران و شهید بهشتی یک سبد غذایی با میزان 2000 کیلو کالری را جهت اجرا
به بنیاد علوی پیشنهاد داده و این بنیاد نیز اقدام به تهیه و توزیع این سبد غذایی
در میان مادران باردار و شیرده داری سوء تغذیه می‌کند.
مصرف چنین بسته غذایی برای این مادران ضمن اصلاح وضعیت تغذیه
آن‌ها باعث کاهش عوارض باردای، بهبود روند افزایش وزن مطلوب دردوران بارداری و
همچنین جلوگیری ازتولد نوزادان باوزن کمترار2500گرم می‌شود. این طرح مهم که ازآبان ماه 1387 در 5 استان بصورت پایلوت آغاز
شد به مرور از 2000سبد به 78،873 سبد ماهیانه در سال 96 رسید.
این اقدام ارزشمند توسط 51 دانشگاه در 27 استان و 334 شهرستان صورت گرفته و میزان سبد کالای اهدایی در 10 سال
گذشته نیز تا پایان سال 1396 به میزان
474/924/2 بوده است.
این طرح البته دارای اهداف کلی و اختصاصی است. بهبود وضعیت
تغذیه مادران باردار وشیرده دچار سوء تغذیه نیازمند تحت پوشش طبیعتا به عنوان هدف
کلی این طرح بیان شده است. اما در بیان اهداف اختصاصی این طرح موارد زیر را می‌توان
تعریف کرد:
1- بهبود روند افزایش وزن مطلوب دردوران بارداری مادران
نیازمند تحت پوشش
2- کاهش شیوع سوء تغذیه درمادران باردار وشیرده نیازمند تحت
پوشش
3- ارتقاء آگاهی های تغذیه ای مادران باردار وشیرده نیازمند
تحت پوشش
4- افزایش دریافت انرژی ومواد مغذی درمادران باردار وشیرده
نیازمند تحت پوشش
5- پیشگیری از اختلال رشد نوزادان و کودکان مادران تحت پوشش
پس از تولد.
6-کاهش شیوع کم خونی در مادران باردار و شیرده نیازمند تحت
پوشش
7- افزایش درصد تغذیه انحصاری با شیر مادر در مادران شیرده
تحت پوشش
اما اهمیت این طرح زمانی بیشتر مشخص می‌شود که نتایج این
سوء تغذیه بر سلامت مادر و فرزند مورد بررسی قرار گرفته و به صورت مصداقی بیان
شود. به عنوان مثال کم خونی ناشی از کمبود آهن باعث می‌شود تا نوزاد پس از تولد 10
امتیاز، ضریب هوشی کمتری نسبت به سایرین داشته باشد. کمبود ید نیز کاهش میزان ضریب
هوشی را تا 13.5 امتیاز پایین تر می‌آورد. همچنین نوزاد محروم از شیر مادر باعث
کاهش 8 نمره ای ضریب هوشی و تولد نوزاد با وزن کم نیز زمینه ساز کاهش ضریب هوشی تا
5 امتیاز می شود. اینها بخشی از پیامدهای سوء تغذیه مادران باردار و شیرده است که
می‌تواند مخاطرات ذکر شده را برای نوزاد سبب شود. این سوء تغذیه صرفا در حوزه ضریب
هوشی خلاصه نشده و باعث پیامدهایی چون کاهش قد و وزن، کاهش ظرفیت مغزی، افزایش خطر
بیماری‌های غیر واگیر و حتی در صورت شدت این موضوع به مرگ منتهی شود. بخشی از این
عوارض صرفا به نوزاد مربوط نمی‌شود و ممکن است برای مادر و یا هر دو واقع شود.
حالا شاید بتوان اهمیت این اقدام 10 ساله بنیاد علوی را بهتر و بیشتر درک کرد.