دراین نشست سؤال‌های متعدد و متفاوتی از جامعه هدف بهزیستی
از سوی نمایندگان رسانه‌های مکتوب و تصویری پرسیده شد. دراین میان طرح مسکن
خانوارهای دو معلول به بالا از آن دست سؤال‌هایی بود که حرف و حدیث‌های بسیاری را
در پی داشت. از نحوه اجرا تا افراد که مشمول این طرح می‌شوند. کمابیش اطلاعاتی از
سوی محسنی بندپی رئیس سازمان بهزیستی به دستمان رسید اما برای اطلاع از چند و چون
این طرح و شکل اجرای آن در کشور با علی ربوبی، دبیر ستاد مسکن مددجویان سازمان بهزیستی
کل کشور گفت‌و‌گو کردیم تا پاسخی کامل به صدها سؤال بی‌جواب مددجویان سازمان بهزیستی
دهیم.
دبیر ستاد مسکن مددجویان سازمان بهزیستی کل کشور در گفت‌و‌گو
با «ایران» با اشاره به تفاهمنامه‌ای برای اجرای طرح مسکن خانوارهای دو معلول به
بالا در کشور می‌گوید:«اواخر سال 93 تفاهمنامه‌ای پنج‌جانبه با سازمان بهزیستی، بنیادمستضعفان،
بنیادمسکن، سازمان ملی زمین و مسکن و انجمن خیرین مسکن‌ساز منعقد شد. دراین
تفاهمنامه بحث تأمین مسکن خانوارهای شهری و روستایی را که حداقل دو عضو معلول
داشته و فاقد مسکن هستند گنجاندیم. از آن زمان برای تکمیل اطلاعات سازمان از تعداد
این خانواده‌ها برنامه‌ریزی کردیم تا بتوانیم به نوبت و با توجه به بودجه سازمان این
طرح را در همه استان‌ها وشهر‌ها پیاده کنیم. در سطح کشور 14 هزار و 321 خانوار
شناسایی شدند که از این تعداد هفت هزار و 727 خانوار شهری و شش هزارو 594 خانوار
روستایی هستند.
بعد از بسته شدن تفاهمنامه هر دستگاهی گوشه‌ای از اجرای این
طرح را برعهده گرفت. به همین ترتیب بنیاد مستضعفان 15 میلیون، سازمان بهزیستی 10 میلیون
و خیرین مسکن‌ساز 5 میلیون تومان پرداخت می‌کنند. همچنین سازمان ملی زمین و مسکن
درشهرها زمین مورد نیاز را برای ساخت مسکن معلولان تأمین می‌کند.
این طرح به دو صورت اجرا می‌شود. ابتدا اگر خانواده‌ای زمین داشته باشد این 30 میلیون تومان براساس پیشرفت
کار برای ساختن زمین به آنها پرداخت می‌شود. روش دوم ارائه این کمک بلاعوض برای
افرادی است که زمین هم ندارند، این شهروندان در محل‌هایی که سازمان ملی زمین و
مسکن زمینی را اهدا می‌کند صاحبخانه می‌شوند. به این صورت که در زمین‌های مذکور با
توجه به کمک بهزیستی و وام‌های بانکی طرح‌هایی مسکونی را برای معلولان احداث می‌کنیم.
همچنین واحدهایی هم در بنیاد مسکن استان‌ها در دست ساخت هستند که بعضی از خانوارها
را هم در این مکان‌ها جانمایی می‌کنیم. تا کنون یک هزار و 779 واحد در حوزه شهری
را تحویل دادیم و 5هزارو 684 واحد هم در دست ساخت داریم.»
ربوبی با اشاره به اجرای طرح مسکن خانوارهای دو معلول در
روستاها نیز بیان می‌کند:« به معلولان روستایی 18میلیون کمک بلاعوض پرداخت می‌شود
که از این مبلغ 10 میلیون تومان را بنیاد مستضعفان، 6 میلیون تومان سازمان بهزیستی
و 2 میلیون تومان بنیاد مسکن پرداخت می‌کند.
در بخش روستایی افراد غالباً زمین دارند و این مبلغ در سه یا چهار قسمت بسته به پیشرفت
کارساختمان به آنها پرداخت می‌شود.
اگر در بخش روستایی مددجو فاقد زمین شخصی باشد بنیاد مسکن
اگر زمینی داشته باشد به مددجویان تحویل می‌دهد. اگر بخواهیم آماری از واحدهای
تحویل داده شده ارائه کنم باید بگویم تا کنون در حوزه روستایی یک هزارو 962 واحد
تحویل دادیم و یک هزارو 873 واحد در دست ساخت داریم. »
وی درپاسخ به اینکه در نشست خبری رئیس سازمان بهزیستی با
اصحاب رسانه عنوان شده بود در بخش روستایی این کمک بلاعوض 20 میلیون تومان است، می‌گوید:«
در مناطق روستایی 18میلیون تومان کمک بلاعوض است و تا سال گذشته 18 تا 20 میلیون
تومان هم وام‌های قرض‌الحسنه به مددجویان ارائه می‌شد اما برای سال جدید مبلغ این
وام‌ها به 25 میلیون تومان رسیده است.»
دبیر ستاد مسکن مددجویان سازمان بهزیستی کل کشور با اشاره
با اجرایی شدن این طرح در 31 استان کشور و مشکلات پیش روی بهزیستی برای اجرای بهتر
آن می‌افزاید:« تنها مشکلی که در اجرای درست این طرح در کشور داریم در حوزه شهریست،
سازمان ملی زمین و مسکن و وزارت راه و شهرسازی زمین‌های مورد نیاز را تأمین کردند
و مبلغ تسهیلات بلاعوض هم آماده پرداخت است، مشکل اصلی ما تسهیلات بانکی است که به‌موقع
به کار تزریق نمی‌شود. بهزیستی مکاتباتی هم با بانک مرکزی برای مساعدت دراین زمینه
داشته تا بتوانیم 4هزار تسهیلات ارزان‌قیمت را برای مددجویان این نهاد حمایتی دریافت
کنیم.
شاید این سؤال برایتان
ایجاد شود که زمین‌ها به چه صورت ساخته می‌شوند در پاسخ به آن باید بگویم ما سعی
کردیم این واحدها متمرکز و مجتمع نباشد و اگر ساختمانی ساخته می‌شوند نهایتاً دو یا
سه طبقه باشد. ما نمی‌خواهیم مجتمع ویژه معلولان داشته باشیم که انگشت‌نمای دیگران
باشد و یا معلولان را از دیگر شهروندان تفکیک کنیم. همواره هدفمان حضور معلولان یا
خانواده‌های آنها در کنار دیگر مردم است. مسئولیت ساخت این زمین‌ها را به طرف پنجم این تفاهمنامه که انجمن خیرین
مسکن‌ساز هستند واگذار کردیم تا با توجه به تأمین بودجه مورد نیاز منازل معلولان
را بسازند.
این واگذاری مسئولیت سبب نمی‌شود بهزیستی نظارت بر ساخت را
هم واگذار کرده باشد. نظارت فنی بر ساخت اصولی این طرح‌ها در مناطق روستایی برعهده
ناظران فنی روستایی که زیر مجموعه بنیاد مسکن هستند، قرار دارد و در مناطق شهری هم
بر عهده مهندسین ناظر است که از سوی سازمان نظام مهندسی برای طرح‌ها انتخاب می‌شوند.
در کنار این نظارت‌ها کارشناسان بهزیستی هم از روند ساخت طرح‌ها بازدید کرده و
گزارشات را به رئیس سازمان ارائه می‌دهند.»
وی در پاسخ به اینکه آیا معلولان به غیر از تسهیلات بلاعوض
و وام بانکی نیاز به سهم آورده برای دریافت این واحدهای مسکونی دارند یا نه؟ می‌گوید:«برخی
از واحدهایی را که مددجویان را برای آن
معرفی می‌کنیم نیاز به سهم آورده ندارد و فقط متقاضی باید اقساط وام بانکی را
پرداخت کند. اما در برخی مناطق که طرح در آن ساخته شده است مبلغی را خانواده باید
به عنوان سهم آورده پرداخت کند و هزینه آن بسته به متراژی است که انتخاب می‌کند.
ناگفته نماند که در ابتدای کار این امر به اطلاع خانواده می‌رسد تا با توجه به شرایط
مالی که دارد طرح مورد نظرش را انتخاب کند.
کمک بلاعوض سازمان به معلولان به دو شکل به دستشان می‌رسد.
اگر مددجو زمین داشته باشد وجه به صورت دسته بندی در سه تا چهار دوره بسته به پیشرفت
کار به او پرداخت می‌شود. در حالت دوم حساب مسدودی به نام مددجو باز شده و پول در
آن قرارمی گیرد تا در طول ساخت طرح توسط دستگاه متولی این کمک هزینه صرف واحد مورد
نظر شود.
در حوزه روستایی مشکل خاصی برای پرداخت این تسهیلات نداریم
و اگر خانواده‌ای پروانه ساخت مسکن را دریافت کند می‌تواند به راحتی از این تسهیلات
بهره‌مند گردد. اما در حوزه شهری باید ظرفیت‌ها آمده باشد. به عنوان مثال بنیاد
مسکن باید طرحی را در دست ساخت داشته باشد تا ما مددجویان را در آن جانمایی کنیم.
در حوزه شهری اگر فردی به صورت خودمالکی به سازمان رجوع کند
و پروانه ساخت را دریافت کرده باشد می‌تواند در چند ماه مبالغ را از سازمان دریافت
کند.»
دبیر ستاد مسکن مددجویان سازمان بهزیستی کل کشو در پاسخ به
آخرین سؤال درمورد تسهیلات مسکن تک معلولان می‌گوید :« در حوزه روستایی اگر فرد
دارای معلولیتی پروانه ساخت را به نام خود دریافت کرده باشد می‌تواند از تسهیلات
10 میلیون تومانی سازمان بهره‌مند شود. در حوزه شهری هم برای خانواده‌های تک معلول
سقف کمک‌ها برای بازسازی و ساخت مسکن 8 میلیون تومان است که این تفاوت قیمت بین
شهری و روستایی برای جذب افراد به مهاجرت معکوس است. اولویت بهزیستی برای پرداخت این
تسهیلات به سرپرستان خانواری است که خود دارای معلولیت هستند.»
* نویسنده محدثه جعفری خبرنگار ایران آنلاین