به گزارش قلعه گنج نیوز تا همین چند سال پیش اگر کسی نام
«قلعه گنج» را می شنید شاید با تعجب درباره آن می پرسید که این منطقه در کجاست؟
درحقیقت کسی این شهرستان و مردمانش را نمی شناخت یا شاید بهتر است بگوییم کمتر کسی
آنها را می شناخت. شهرستان قلعه گنج برخلاف نامش، نه تنها گنج نداشت بلکه زندگی
شمار زیادی از مردمان این منطقه به ویژه ساکنان روستاهای آن به جای گنج با رنج گره
خورده بود؛ رنج نبود امکانات رفاهی، رنج فقر، رنج بیکاری، رنج بی سوادی و… اما یک
اتفاق باعث شد گنج واقعی در میان مردم این منطقه تقسیم شود. توانمندسازی مردم این
منطقه به دور از مسکن های مقطعی حالا آمده تا مرهمی باشد بر زخم سالیان مردمانش که
گنج داشتند اما از آن محروم بودند و حالا کم کم دارند به این گنج دست پیدا می
کنند. گنجی از درون خودشان به کمک توانمندسازی و توان افزایی. گنج خواستن و
توانستن.
به سوی
رهایی از رنج
قلعه گنج یکی از شهرستانهای استان کرمان است. این شهرستان
در جنوب استان کرمان قرار گرفته و مرکز آن شهر قلعه گنج است. بر اساس سرشماری عمومی
«نفوس و مسکن» سال ۱۳۹۰، قلعه گنج دارای جمعیتی بیش از ۷۶ هزار تَن است که از این
جمعیت ۱۷ درصد در مناطق شهری و ۸۳ درصد در مناطق روستایی ساکن هستند. مساحت این
شهرستان نیز بیش از ۱۴ هزار کیلومتر مربع معادل ۳.۳ درصد از کل مساحت استان است.
همچنین فاصله آن تا مرکز استان ۴۲۰ کیلومتر است.
بررسی های صورت گرفته حاکی از محرومیت شدید بسیاری از
ساکنان مناطق روستایی و برخی از مناطق شهریِ قلعه گنج است. اگر چه همسنجی وضعیت
اجتماعی و اقتصادی شهروندان مناطق مختلف ایران در طول ۳۷ سال گذشته نشان از حرکت پیگیر
و مستمر دولت ها در راستای محرومیت زدایی از چهره کشور دارد اما با وجود تلاش های
صورت گرفته، هنوز برخی مناطق از نظر اجتماعی و اقتصادی در فقر مطلق به سر می برند
تاجایی که رفع برخی نیازهای اولیه زندگی به رویایی برای ساکنان آن تبدیل شده است.
همه این مسائل باعث شد تا شهرستان قلعه گنج به عنوان هدفی
برای محرومیت زدایی انتخاب شود. با توجه به شرایط اجتماعی، اقتصادی و رفاهی
شهرستان قلعه گنج کرمان، این شهرستان در فروردین ماه سال ۱۳۹۴ با انتخاب «محمد سعیدی
کیا» رییس بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی به عنوان شهر نمونه برای تحقق برنامه های
اقتصاد مقاومتی انتخاب شد. سعیدی کیا در تاریخ یاد شده در جمع مردم قلعه گنج
گفت:«به دستور رهبر معظم انقلاب مبنی بر تعیین شهر الگوی اقتصاد مقاومتی ملی، قلعه
گنج برای این طرح انتخاب شده و طرح توسعه و آبادانی ملی شهرستان قلعه گنج به تصویب
هیات امنای بنیاد رسیده است.»
تحولاتی
سریع
انتخاب شهرستان قلعه گنج کرمان به عنوان نمونه ای در جهت
تحقق اقتصاد مقاومتی، حرکتی مهم برای توسعه این منطقه محروم است اما در راه تحقق
اهداف و پیشبرد برنامه های اقتصاد مقاومتی در این شهرستان مشکل های فراوانی وجود
داشت. یکی از این مشکل ها جمعیت بالای روستایی و فقر گسترده در این منطقه است.
درحالی که متوسط جمعیت روستایی کشور کمتر از ۳۰ درصد است، بیش از ۸۰ درصد از مردم
این منطقه روستانشین هستند و در فقر مطلق و نبود امکانات به سر می بردند.
با توجه به نتیجه برخی بررسی های میدانی، وضعیت روستاهای
قلعه گنج کرمان بسیار اسفبار بود و امکانات ابتدایی و رفاه اولیه نیز در این
روستاها وجود نداشت تا جایی که داشتن شناسنامه یا پوشیدن کفش روی ریگ های داغ جنوب
کرمان مدت ها جزو رویاهای ساکنانش بود.
جمعیت بالای روستایی، دسترسی نداشتن به امکانات رفاهی و
نامناسب بودن فضاهای آموزشی این شهرستان به ویژه در بخش های روستانشین باعث شده تا
میزان باسوادی در این منطقه کم و به گواه نتایج آمارگیری سال ۱۳۹۰ بیش از چهار
هزار نفر در این منطقه بی سواد مطلق باشند. هر چند در برخی از منطقه ها مدرسه وجود
داشت اما این مدرسه ها، کپری و تنها در مقطع های ابتدایی و به دور از هرگونه
امکانات بود.
از دیگر محرومیت های این منطقه، وضعیت نامطلوب وسایل و راه
های ارتباطی بود. راه های شهرستان به ویژه در بخش روستایی در وضعیت ناگواری قرار
داشت تا جایی که در برخی از مناطق ساکنان برای انجام دادن برخی امور، مجبور به پیاده
طی کردن مسیر تا چند کیلومتر بودند.
بیکاری جوانان، پایین بودن سطح تحصیلات در مناطق روستایی و
نزدیکی به مرز پاکستان و افغانستان، تهدیدهایی همچون گسترش اعتیاد و روی آوردن
جوانان به سوداگری مواد مخدر را تقویت می کرد.
در برابرِ این مولفه های تهدیدزا برای آینده جوانان، عوامل
بازدارنده در این منطقه بسیار اندک بود. متوسط سطح سرانه فضای ورزشی برای هر تَن
در کشور ۷۰ سانتیمتر است در حالی که این میزان در شهرستان قلعه گنج به کمتر از ۳۰
سانتیمتر می رسید.
قلعه
گنج به سوی توسعه
اقدام های بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی تا امروز در
شهرستان قلعه گنج توانسته تا اندازه زیادی از محرومیت ها و رنج های ساکنان این
منطقه بکاهد اما محرومیت زدایی به صورت نهادینه در این منطقه نیاز به راهکارهایی
بلند مدت دارد.
در این بین، بحث آمایش سرزمینی از اهمیت بالایی برخوردار
است. آمایش سرزمین شامل تنظیم روابط و کنش های متقابل انسانی، عوامل اقتصادی و محیطی
به منظور ایجاد بستر بهره گیری بهینه و پایدار از استعدادهای انسانی و محیطی است.
به عبارت دیگر برنامه آمایش سرزمین شامل مطلوب ترین، عادلانه ترین و پایدارترین
آرایشی است که به سه مولفه مهم جمعیت، سرمایه و منابع طبیعی و محیطی در یک منطقه یا
سرزمین داده می شود.
با این شرایط و در حالی که بیشتر مناطق شهرستان قلعه گنج
پوشیده از کویر است و توسعه کشاورزی و دامداری به شکل نوین و صنعتی در آن امکان پذیر
نیست، باید کارشناسان حوزه های گوناگون با تکیه بر مطالعه های میدانی، ظرفیت های
نهفته این منطقه را بشناسند و آن را به نهادهای سرمایه گذار معرفی کنند.
تلاش برای آبادانی منطقه قلعه گنج به صورت کارشناسی شده و
مستمر از سوی بنیاد مستضعفان اما در برابر تمام این مشکلات قرار گرفته و سعی دارد
به بهترین نتیجه ممکن در این زمینه برسد. در یکی از این حرکت ها بنیاد با احداث یک
هتل کپری که در نوع خود در دنیا بی نظیر است توانست این شهرستان را از یک منطقه
محروم به یک منطقه گردشگری تبدیل کند به طوریکه بر پایه اعلام سازمان گردشگری این
هتل در سال گذشته با افزایش ۳۰ درصدی مراجعین به آن روبه رو بوده است.
استفاده از نیروهای تحصیل کرده جوان و اساتید دانشگاهی در
کنار مدیران باتجربه شاید مدل نوینی است که محمد سعیدی کیا توانسته به بهترین شکل
ممکن در شهرستان قلعه گنج تجربه نموده و به عنوان یک مدل ملی به مدیرانی که در
برابر استفاده از جوانان تحصیلکرده اما و اگر دارند ارائه نماید تا راهکاری باشد
برای توسعه در کل کشور. نمونه بارز این اتفاق اساتید دانشگاهی است که با تحقیق بر
روی اقلیم و فرهنگ این منطقه صندوق های توان افزایی روستایی را راه اندازی نموده و
خود مردم را برای داشتن آینده ای بهتر و مدیریت شهر و جامعه خودشان سهیم نموده
اند. در کنار اینها دادن تسهیلات از طریق کمک های بانک سینا برای راه‌اندازی
کارخانه ها و صنایعی منطبق با موقعیت منطقه گام دیگری است در این راه. امروز قلعه
گنج دارای یک شهرک صنعتی رو به رشد است که در آن کارخانه های تولیدی یکی پس از دیگری
در حال پا گرفتن هستند. راه اندازی بزداری و کمک به ساخت بزداری های محلی در کنار
ساخت کارخانه شیر در شهرک صنعتی برای خرید شیر واحدهای بزداری خود نمونه از به
وجود آوردن یک چرخه درست کاری در این منطقه است. کمک به ساخت گلخانه هایی که آب را
مدیریت شده مصرف می کنند یکی دیگر از اقدامات برنامه ریزی شده در این منطقه است که
آب در آن حکم طلا را دارد اما شغل بسیاری از مردمانش در کنار دامداری کشاورزی بوده
است.
توسعه فضاهای آموزشی، تجهیز مدارس و مساجد و همچنین فراهم
آوردن امکانات ورزشی از جمله اقدامات بنیاد در سه سال گذشته و در مسیر توسعه قلعه
گنج بوده است. اتفاقی که در کنار رضایت اجتماعی باعث کاهش جرم و جنایت در این
منطقه شده است. براساس بررسی های انجام شده در مدت یاد شده جرائم خشن شامل قتل،
آدم ربایی، تیراندازی، سرقت به عنف و مسلحانه ۳۳ درصد کاهش یافته است.
دادستان قلعه گنج در این باره گفته است: «این مهم به دلیل
توسعه فعالیت های اقتصادی در قلعه گنج به عنوان شهر پایلوت اقتصاد مقاومتی است که
سبب ایجاد اشتغال مردم این شهرستان شده و در نتیجه موجب کاهش جرایم را به دنبال
داشته است.»
دادستان قلعه گنج گفته: «از ابتدای سال جاری تاکنون نسبت به
مدت مشابه سال گذشته با کاهش ۲۳درصدی سرقت مواجه بودیم که این مهم دستاورد بزرگی
است که در سایه پیشبرد اقتصاد مقاومتی و کارآفرینی در این منطقه صورت گرفته است.»
جمع
بندی
به طور قطع
اقدامات صورت گرفته در این زمینه را نمی توان در یک یا چند گزارش کوتاه گرد هم
آورد و این مهم نیازمند بررسی و امتداد است. سایت قلعه گنج نیوز درصدد است طی
مجموعه گزارش هایی که از این به بعد در اختیار مخاطبین محترم قرار می دهد به بررسی
جزء به جزء اتفاقات صورت گرفته در این شهر بپردازد و این حرکت رو به جلو را مورد
بررسی موشکافانه قرار دهد. در کنار اینها با تهیه مجموعه گزارش های تصویری که در
بخش ویدئوی ما قابل دسترسی است می توانید از نزدیک و عینی با این موضوع روبه رو شوید
و ببینید چطور ممکن است محروم ترین منطقه ایران ظرف تنها سه سال به الگوی اقتصاد
مقاومتی کشور بدل شود. شاید راهکار آن را باید از نحوه مدیریت محمد سعیدی کیا در
بنیاد مستضعفان و پیشبرد این موضوع دنبال کرد. مدیریتی که به معنای واقعی و به دور
از شعارهای ژورنالیستی بتوان آن را مدیریت جهادی نامید. چیزی که در سطور گذشته هم
به آن اشاره ای شد. شاید نسخه ای برای توسعه همه جانبه کشور. الگویی در مدیریت و
نشان دادن اینکه می توان فارغ از بروکراسی و شعار، کار هم کرد. نمود کامل خواستن و
توانستن با استفاده از امکانات موجود. منتظ گزارش های بعدی ما در این زمینه باشید.
منبع گزارش
: http://ghalehganjnews.ir/1397/02/03