یکی از
برنامه های توسعه ای و بسیار مثبت بنیاد مستضعفان در طرح آبادانی و پیشرفت شهرستان
قلعه گنج، صندوق های خرد روستایی است.
این صندوق ها متشکل از گروه های ۱۰تا۱۵نفراست که اعضای هر گروه، مبلغی بین ۱۰تا ۳۰هزار تومان در ماه پس انداز می کنند و با مشارکت بنیاد، هفت برابر
موجودی و پس اندازشان را از صندوق بدون تضمین (بدون نیاز به وثیقه و ضمانت کارمند)
وام دریافت می کنند.
یکی از نقاط قوت این طرح مشارکت واقعی مردم محلی
در این صندوق هاست. فقر زدایی که یکی از اهداف اصلی بنیاد در طرح پیشرفت و آبادانی
قلعه گنج است بدون مشارکت دادن مردم و بویژه مستضعفین در برنامه های توسعه،
امکانپذیر نمی باشد؛ چراکه مشارکت عاملی کلیدی در توانمندسازی و ارتقای سطح کیفی
برنامه های توسعه و فقرزدایی است.
بنابراین بنیاد با مشارکت مردم،
صندوق های خرد روستایی را با هدف اعتبار دادن و توجه به مردمی که از نظر سیستم
بانکی ما به دلیل نداشتن وثیقه و سابقه اعتباری، فاقد اعتماد بودند، ایجاد کرد.
جریانی که با آن وام های کوچک بدون
تضمین (بدون نیاز به سندملکی، کارمند و یا سابقه اعتباری)، به مردم فقیر و
مستضعفین کمک می کنند تا کسب و کار کوچکی را برای خود شروع کنند. دستیابی به
سرمایه، حتی در مقیاس کوچک آن نیز می تواند تاثیر بزرگی بر روی زندگی مردم محلی
داشته باشد. با گذشت زمان، بسیاری از این افراد می توانند با سرمایه ای که وام خرد
برای آنها فراهم می کند ، می توانند تجارت کوچکی مانند یکی از افراد که پس از
رهایی از اعتیاد با همین وام یک کپسول فروشی راه اندازی کرده است یا فرد دیگری که
داخل خانه خود یک کارگاه عرقیجات راه اندازی کرده و یا کشاورزی که نیازمند دو
میلیون پول است درحالی که هیچ بانکی به او اعتماد نمی کند از این وام استفاده می
کند.
ممکن است در نگاه اول این تسهیلات
چندان مهم به نظر نیایند اما کمک می کند که این افراد در نهایت روی پای خودشان
بایستند و از چرخه فقر رهایی یابند و خود و خانواده شان را از چنگال فقر نجات
دهند. همان طور که همه میدانیم یکی از چالش های اساسی که در مسیر کشاورزان و
روستاییان مستضعف وجود دارد این است که مستضعفین برای دریافت تسهیلات بانکی حتی
باسودهای کمرشکن در نزد بانک ها اعتباری ندارند. یکی از مزایای صندوق های خرد این
است که بدون نیاز به تضامین بانکی هفت برابر موجودی و پس انداز عضو، به وی وام می
دهند. در گذشته هنگامی که بانک ها از خود می پرسیدند آیا مستضعفان اعتبار مالی
دارند؟ جواب همیشه منفی بود و البته مستضعفین هم از دریافت تسهیلات بانکی ناامید
بودند به خاطر همین امر مستضعفین نادیده
گرفته می شدند و از سیستم مالی و بانکی کنار گذاشته می شدند که نتیجه آن گرفتار
شدن در چرخه فقری است که سالها در قلعه گنج شاهد آن بودیم.
برای اینکه مستضعفین شانسی داشته
باشند تا خود را از فقر نجات دهند باید موانع ساختاری که بانک ها اطراف آنها ساخته
اند برداشته شود. با این روش ابداعی بنیاد، دیگر برای اعطای تسهیلات به مستضعفین
به عنوان افرادی بی هویت و فاقد اعتبار و تضامین نگاه نمی شود.
درواقع بنیاد به فقیرترین افراد
اعتبار داد و به افراد ضعیفی که هرگز در عمرشان وام دریافت نکرده اند وام می دهد.
و نکته خیلی مهم اینکه میزان برگشتی این وام ها برخلاف وام گیرندگان بانک ها و فقط
با کنترل غیررسمی و سرمایه اجتماعی اعضا و اعتماد متقابل، نزدیک به ۱۰۰درصد است جامعه آماری افراد عضو این صندوق ها حدود پنج هزار نفر است که
امید داریم در بین همه روستاییان و بویژه مستضعفین فراگیر شود.
مردم قلعه گنج نسبت به آینده احساس
امیدواری می کنند. اگر متولیان بنیاد و حکمرانان محلی با مشارکت مردم و اصلاح نقاط
ضعف و انتقاد پذیری در مسیر درست گام بردارند، دستیابی قلعه گنج به توسعه ای متوازن
و همه جانبه و رهایی از چنگال فقر و محرومیت چندان دور از دسترس نیست. و درصورت
موفقیت کامل این طرح، می توان از این مدل برای توسعه سایر مناطق کمتر توسعه یافته
بهره برد. ان شاء الله
*به طور کلی بنیاد سه نوع تسهیلات در
قلعه گنج ارائه می کند
۱_ وام خرد تا زیر ۲۰ میلیون.
۲—وام متوسط از۲۰ میلیون تا ۱۰۰ میلیون .
۳— وام کلان از ۱۰۰ میلیون تا ……برای سرمایه گذاران محلی ویا خارج از قلعه گنج و
کسانیکه تمایل به سرمایه گذاری در قلعه گنج دارند.
برگرفته از یادداشت عبدالرضا
بامری در سایت مکران